ดนตรีพื้นบ้านของทางอีสาน มีประวัติความเป็นมาช้านานแล้ว และอย่างที่ทราบกันดี ดนตรีพื้นเมืองของอีสานจะมีทำนองและจังหวะที่เร้าใจ ดังจะเห็นได้จากการรำฟ้อน หรือ เซิ้งต่างๆ ที่ทำให้คนดูรู้สึกสนุกสนานไปด้วย และการแสดงที่เป็นที่รู้จักกันดี ก็คือ การเซิ้งต่างๆ ซึ่งทางอีสานมีเซิ้งอยู่หลายแบบและใช้ในโอกาสที่ต่างกันด้วย เราจะมาดูกันว่าการเซิ้งนั้นมีกี่ประเภท

            เพลงเซิ้ง คือ เพลงที่ร้องประกอบพิธีกรรมต่างๆ ตามความเชื่อของคนอีสาน ร้องเพื่อให้คนที่ร่วมงานเกิดความสนุกสนานและเป็นการสนุกสนานร่วมกันระหว่างคนร้องและคนดูด้วย โดยการร้องเพลงเซิ้งจะมีคนขับกาพย์นำและจะมีลูกคู่คอยร้องรับด้วย เพลงเซิ้งจะมีลักษณะเป็นการด้นกลอนสด เพลงเซิ้งจะแบ่งเป็น

            เซิ้งบั้งไฟ เป็นการบวงสรวงต่อพญาแถน เพื่อขอให้ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล ให้ชาวบ้านสามารถทำไร่ทำนาได้ และบทเซิ้งนั้นจะใช้เป็นคำกลอนของภาคอีสาน วรรคหนึ่งจะมีคำ 7 พยางค์ และคำสุดท้ายของวรรคแรกจะสัมผัสกับคำที่ 1 หรือ 3 ของวรรคต่อไป เป็นต้น ซึ่งเรามักจะดูการเซิ้งแบบนี้ได้ตามงานบุญบั้งไฟต่างๆ

            เซิ้งนางแมว เป็นการเซิ้งที่ใช้ในพิธีขอฝน เมื่อใดที่ฝนไมตกหรือเข้าสู่หน้าแล้ง ชาวบ้านไม่มีน้ำจะทำนา ก็จะมีการทำพิธีแห่นางแมวขอฝน โดยจะนำแมวสีดำตัวเมียมา 1-3 ตัวแล้วใส่ลงในเข่งมีฝาและปิดฝาไว้แล้วเอ่ยคำว่า นางแมวเอย ขอฟ้า ขอฝน ให้ฝนตกลงมาด้วยเด้อ และชาวบ้านก็จะตั้งจิตอธิษฐานเพื่อขอฝนโดยเมื่อขบวนแห่นางแมวผ่านบ้านใคร บ้านนั้นจะใช้น้ำสาดให้ถูกแมวและขบวนแห่ โดยทั้งขบวนจะร้องเซิ้งแห่นางแมวไปพร้อมกัน โดยมีผู้นำในการร้อง 1 คน โดยหลังจากที่ร้องแล้ว เชื่อว่า ฝนจะตกต้องตามฤดูกาล

            เซิ้งแม่นางด้ง อันนี้คือพิธีฝนของชาวอีสานเช่นกัน แต่ไม่ได้ใช้แมวเป็นส่วนประกอบในพิธีแต่จะใช้กระด้งแทน โดยนำกระด้งมาคู่หนึ่งแล้วใช้ไม้คานมัดไขว้กันเป็นรูปกากบาท หลังจากนั้นให้นำของใช้ของหญิงหม้าย เช่น เอากระจก หวี ปั้นข้าวเหนียว กำไลมือ แหวน มาวางในกระด้งแล้วนำกระด้งอีกใบครอบไว้แล้วมัดติดกับไม้คาน และจะมีหลักไม้ 2 หลัก กำหนดให้เป็นหลักแล้งและหลักฝน ผู้นำพิธีจะจัดเครื่องบูชาด้วยขันธ์ 5 ให้คนสองคนจับไม้คาน เต้าแม่นางด้ง และจะกล่าวคำเซิ้งแม่นางด้ง ถ้าแม่นางด้งเคลื่อนไปที่หลักฝนฝนจะตก และถ้าเคลื่อนไปหลักแล้ง ฝนก็จะไม่ตก

เซิ้งผีโขน นิยมเล่นในงานบุญมหาชาติ ชาวบ้านจะจัดขบวนทำเป็นผีตาโขน ผู้ชายจะทำหน้าผีและหาผ้าคลุมและจะมาพร้อมกันก่อนวันงานบุญมหาชาติประมาณ 1 อาทิตย์เพื่อออกเรี่ยไรจตุปัจจัย

            ทั้งหมดนี้ คือประเภทของการเซิ้งในภาคอีสานที่ได้รับความนิยมและทุกคนคุ้นเคยเป็นอย่างดีด้วย